به نقل از «آنا»

چمشیر، گتوند دیگری می‌شود؟

تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۵۳۶۵۸

گروه جامعه خبرگزاری آنا، لیلا مرگن: باز هم قرار است بر روی سازند گچساران سدی آبگیری شود که محل اختلاف نظر کارشناسی است. شرکت آب و نیرو می‌خواهد به‌عنوان کارفرما، به زودی سد چمشیر را آبگیری کند، اما به دلیل ویژگی‌های زمین شناسی منطقه اختلاف نظر‌های کارشناسی در رابطه با آبگیری این سد ایجاد شده است.

نتایج مطالعات نشان می‌دهد کیفیت آب سد چمشیر در حد فاصل مخزن سد تا محور آن کاهش یافته و این مسئله پرسش‌هایی را درباره درستی آبگیری سد ایجاد کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پرسش‌هایی که عدم پاسخگویی به آن، نگرانی کارشناسان را نسبت به تبعات آبگیری این سازه بیشتر کرده است. اظهار نظر‌های متناقضی درباره قدرت انحلال سازند گچساران در محل مخزن این سد مطرح می‌شود، اما این احتمال وجود دارد که با آبگیری سد چمشیر، باز هم بخش دیگری از آب باکیفیت را تبدیل به شورابه کرده و با افتتاح پروژه‌ای که فاقد آینده‌نگری است، سه استان خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و فارس درگیر تبعات منفی ناشی از این شاهکار مهندسی شوند.

در میان همه این دلواپسی‌ها، علی سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست وعده داده است که اجازه تکرار گتوند دیگری در کشور را نخواهد داد. در این شرایط همه چشم به راهند تا ببینند آیا این بار رعایت استاندارد‌های و ملاحظات زیست محیطی بر میل به قیچی کردن روبان قرمز غلبه خواهد کرد یا نه.

سازه‌های آبی اگرچه می‌توانست برای ایران خشک نعمت باشد و ایرانیان عصر حاضر را همچون پدرانشان از مزایای این سازه‌ها بهره‌مند کند، اما گویا عملکرد برخی مجموعه‌ها، این مزیت را برای کشور تبدیل به خسران کرده است. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که در کارنامه خود آبگیری عجولانه سد گتوند در دهه ۹۰ را به ثبت رسانده است، یک بار دیگر در میان اختلاف نظر‌های کارشناسی قصد دارد سد چمشیر را آبگیری کند.

در میانه‌های دهه ۹۰ که بحث آبگیری سد گتوند بر روی سازند گچساران مطرح شد، کارشناسان هشدار دادند که توده نمکی عنبل با قدرت انحلال بالا می‌تواند کیفیت آب سد گتوند را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین قبل از آبگیری سد باید آن را علاج بخشی کرد، اما گوش کارفرما به این هشدار‌ها بدهکار نبود. بعد از آبگیری گتوند، علاوه بر آواره شدن روستاییان مخزن سد، چندین و چند پروژه کلان برای علاج بخشی مخزن سد، تعیین اثر سد بر کیفیت آب منطقه، راهکار‌های مدیریت مخزن و ... تعریف شد و میلیارد‌ها تومان هزینه روی دست کشور گذاشت تا این شاهکار مهندسی بتواند ابتدایی‌ترین وظیفه خود یعنی تنظیم آب منطقه را انجام دهد.

در حالیکه آب نیرو با صرف هزینه زیاد و پیشنهاد کارشناسان خارجی، برای کاهش قدرت انحلال توده نمک موجود در مخزن سد پتوی رسی روی این توده کشید، در همان روز‌های ابتدای آبگیری، این پتو فرو ریخت تا اعتماد کارشناسان به راهکار‌های ارائه شده هم همراه آن به داخل مخزن سد سقوط کند. هنوز که هنوز است بحث بر سر اینکه آبگیری گتوند منطقی بود یا نه، در محافل کارشناسی ادامه دارد!

عجله برای تکرار اشتباه مجدد

با وجود این پیشنه و تداوم جدل‌ها بر سر ادامه کار گتوند، شرکت آب و نیرو قصد دارد سد چمشگیر را آبگیری کند. سدی که درست بر روی سازند گچساران ساخته شده و همان ابهامات گتوند درباره آن مطرح است. اگرچه حجم مخزن سد چمشیر و گتوند با یکدیگر قابل مقایسه نیست، اما این سد که بر روی رودخانه زهره زده شده است، می‌تواند سه استان را درگیر تبعات یک اشتباهات مهندسی کند. این سد که پیمانکار آن سابیر، مشاور پیمانکار مهاب قدس، فاینانس کننده پروژه چین و مشاور فنی تهران سحاب است، چرا نباید آبگیری شود؟

آن طور که حمیدرضا یاقوتی کارشناس آب به «آنا» می‌گوید: سئوالات مطرح شده درباره سد چمشیر هنوز از سوی وزارت نیرو پاسخ داده نشده است. 

به گفته او، حوضه آبریز رودخانه زهره در استان‌های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و قسمتی از بوشهر واقع شده است. حدود ۹ تا ۱۱ سد روی این رودخانه طراحی شده بود. شاخه جنوبی رودخانه زهره به رودخانه شور و توکل آباد متصل شده و با افت کیفیت مواجه می‌شود. بعد از حرکت این شاخه به سمت مخزن سد چمشیر، با اتصال یک شاخه شیرین آب به آن، کیفیت آب ورودی به مخزن بهبود می‌یابد، اما این آب در حد فاصل خروجی مخزن سد تا محور آن، دچار افت کیفیت و افزایش درجه شوری می‌شود.

یاقوتی بیان می‌کند: ما می‌خواهیم بدانیم که این کاهش کیفیت به چه دلیلی است و چرا مخزن سد چمشیر دچار این مسئله است. 

او یادآور می‌شود: در مخزن سد گتوند بحث وجود ۱۲۰ میلیون تن نمک مطرح بود، اما در حال حاضر شرکت نفت میلیارد‌ها تن نمک در سازند‌های منطقه احداث سد چمشیر پیش‌بینی کرده است. گتوند یک برون زدگی نمکی داشت در حالی که چمشیر گنبد نمکی دارد. برون زدگی با گنبد فرق می‌کند. سئوال این است که ما با وجود تجربه سازند گچساران و گتوند، چرا سد چمشیر را احداث کردیم.

بیشترین تاثیر چمشیر بر روی خوزستان

این کارشناس آب عنوان می‌کند: سد چمشیر در ۲۵ کیلومتری شهرستان گچساران واقع شده است و تاثیر آن روی سه استان کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر و خوزستان است. اما بیشترین تاثیر را بر روی خوزستان دارد. این سد ۱۱۰ هزار هکتار اراضی را تحت پوشش قرار می‌دهد و برای این اراضی تخصیص آب داده شده است.

او درباره اهداف سد چمشیر بیان می‌کند: این سد با هدف افزایش کیفیت آب، تامین آب ۱۱۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی، ایجاد یک مجتمع تفریحی و توریستی برای شرکت نفت و تولید برق احداث می‌شود. از ۱۱۰ هزار هکتار اراضی مشروب این سد، ۸۰ هزار هکتار متعلق به خوزستان است و ۳۰ هزار هکتار هم مربوط به کهگیلویه و بویراحمد و محدوده‌ای از بوشهر است. اراضی تحت پوشش بوشهر کم است و بیشتر قرار است آب شرب بوشهر ازاین سد تامین شود.

قدرت انحلال سازند‌های سد چمشیر کمتر از گتوند

اگرچه در اهداف سد چمشیر بهبود کیفیت آب درج شده است، اما به نظر نمی‌رسد که این سد بتواند با توجه به ساختار زمین شناسی منطقه و سئوالات مطرح شده، به این هدف دست یابد. البته درباره ضریب انحلال سازند‌های منطقه اختلاف نظر‌هایی وجود دارد. 

محمدعلی بنی‌هاشمی عضو هیات علمی دانشگاه تهران که سابقه مشارکت در پروژه علاج بخشی سد گتوند را هم دارد، در گفتگو با «آنا» درباره سد چشمیر عنوان می‌کند: اطلاعات من درباره سد به روز نیست. یک سال و نیم قبل این بحث را پیگیری می‌کردم. بر اساس اطلاعات آن زمان، مطالعات برای تصمیم‌گیری در ارتباط با آبگیری سد کافی نبود. 

او اضافه می‌کند: سئوالاتی بود که قرار بود کارفرما جواب بدهد، اما گویا هنوز هم به این شبهات منطقی و کارشناسی مطرح شده، پاسخ داده نشده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران اثر منفی مخزن سد چشمیر بر کیفیت آب را یکی از سئوالات مطرح شده از سوی کارشناسان اعلام می‌کند.

او درباره مقایسه سد چمشیر و گتوند عنوان می‌کند: مقیاس این دو سد متفاوت است. در سد گتوند میلیون‌ها تن نمک در معرض مستقیم انحلال داریم، ولی در سازند گچساران در نقاط خاصی گسل‌هایی هست که در نقاطی ممکن است مشکل ایجاد کند. به نظر می‌رسد مقیاس ورود نمک در سد چمشیر کمتر از گتوند باشد.

بنی هاشمی می‌گوید: هر دو سد روی سازند گچساران قرار دارند، اما در چمشیر سازند بیشتر گچ است که میزان انحلال آن دویست برابر نسبت به نمک کمتر است. تناژ و اعدادی که در آن زمان نقل می‌شد، نشان می‌داد که میزان انحلال در مقیاس خیلی کمتری از گتوند بود. 
اجازه تکرار گتوند دیگر را نمی‌دهم.

در حالی که ابهامات زیادی درباره تاثیر آبگیری سد چمشیر بر کیفیت اندک آب موجود در سرزمین خشک ایران وجود دارد، اما گویا کارفرما عزم خود را جزم کرده که روبان قرمز جذاب افتتاح پروژه را قیچی کند تا افتخاری دیگر بر کارنامه کاری خود بیافزاید. افتخاری که هزینه آن را محیط زیست منطقه با نابودی خواهد پرداخت.

در میان کشمکش‌های کارشناسان آب بر سر آبگیری سد چمشیر، علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در جریان بازدید از موزه حیات وحش و طبیعی یاسوج در پاسخ به سوالی در مورد سد چم‌شیر گچساران، بیان می‌کند: در زمینه سد چمشیر سمن‌ها و مراکز دانشگاهی اظهار نظر‌هایی کردند، این سد هم اکنون به مرحله آبگیری رسیده است، حساس‌ترین سازنده‌های زمین شناسی را بخصوص از لحاظ املاح در استان کهگیلویه و بویراحمد داریم و هیچگاه دنبال تکرار «گتوند» دیگری در کشور نیستم.

آن طور که گزارش شده است، سلاجقه اعلام می‌کند که اجازه نخواهد داد مسئله گتوند تکرار شود. او اضافه می‌کند: با وزارت نیرو بحث شد و ما گفته‌ایم که گمانه زنی انجام شود و نمونه‌برداری صورت گیرد تا نتایج نهایی را اعلام کنند. در صورتی که مشکل نداشته باشند، مجوز آبگیری سد چمشیر گچساران داده می‌شود.

این روز‌ها چشم کارشناسان به وزارت نیرو دوخته شده تا با تشکیل گروهی بی‌طرف، به ابهامات کارشناسی مطرح شده پاسخ دهد. شاید با این اقدامات، معضل دیگری مشابه گتوند بر مشکلات کشور اضافه نشود.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: سد چمشیر سدسازی وزارت نیرو گنبد نمکی سد گتوند علی سلاجقه کهگیلویه و بویراحمد آبگیری سد چمشیر قدرت انحلال اختلاف نظر هزار هکتار کیفیت آب سد گتوند مطرح شده مطرح شد مخزن سد بر روی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۵۳۶۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اقدامات لازم جهت حفظ اموال فرهنگی در بروجرد ضروری است

ایسنا/لرستان مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: با توجه به پیشینه تاریخی بروجرد، باید باید برای حفظ ابنیه و آثار تاریخی آن و همچنین حفظ آثار فرهنگی در شهرستان اقدامات ضروری انجام شود.

عطا حسن‌پور در جریان سفر به شهرستان بروجرد و دیدار با امام جمعه و فرماندار این شهرستان گفت: پس از نشست و بررسی‌های انجام شده مقرر شد تا ساماندهی، ایمن‌سازی، تامین امنیت و نصب دوربین‌های مدار بسته مخزن بروجرد عملیاتی و سپس مخزن ایمن شهرستان راه‌اندازی شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان اضافه کرد: پس از راه‌اندازی مخزن ایمن، اموال فرهنگی مردم شناسی مربوط به دوران معاصر به بروجرد بازگشته و در محل خود قرار می‌گیرد.

حسن‌پور گفت: همچنین با اقدامات انجام شده امین اموال فرهنگی جهت سیر مراحل قانونی به مراجع ذیصلاح معرفی شده که پس از تایید و طی کردن آموزش‌های لازم در محل مستقر می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در ادامه سفر به شهرستان بروجرد، ضمن بازدید از بنای تاریخی مسجد امام خمینی (ره)، بیان کرد: این بنای تاریخی با مشکلات و آسیب‌هایی همراه است که مقرر شد با هماهنگی و همکاری اداره اوقاف و امور خیریه، جهت رفع خطر و مرمت آن اقدام شود.

انتهای پیام